در سال‌های اخیر، فناوری خودروهای خودران با سرعتی چشمگیر در حال پیشرفت بوده است. شرکت‌هایی مانند تسلا، ویمو و دیگر بازیگران بزرگ صنعت فناوری، در تلاشند تا رؤیای حمل‌ونقل بدون راننده را به واقعیت تبدیل کنند. اما حتی پیشرفته‌ترین سیستم‌ها هم در برابر خطا مصون نیستند. در این میان، پروژه تاکسی رباتیک تسلا، که با وعده‌ی انقلابی در حمل‌ونقل شهری معرفی شد، هنوز به‌درستی پا به خیابان نگذاشته، با حوادثی روبه‌رو شده که پرسش‌های جدی درباره قابلیت اطمینان این فناوری را به‌وجود آورده است.
حادثه جنجالی تاکسی رباتیک تسلا در آستین
نخستین نسخه‌های آزمایشی تاکسی‌های رباتیک تسلا در شهر آستین ایالت تگزاس مستقر شده‌اند، اما یکی از آن‌ها تنها مدتی کوتاه پس از آغاز به‌کار، دچار تصادفی خفیف شد که واکنش‌های زیادی را در پی داشت.
در یکی از ویدیوهای منتشرشده توسط کانال یوتیوب DirtyTesla، مشاهده می‌شود که یک خودروی تسلا مدل Y با قابلیت رانندگی کاملاً خودکار، پس از پایان سفر و پیاده‌کردن مسافر، هنگام خروج از یک کوچه تاریک کنترل مناسبی نداشت و با لاستیک عقب یک خودرو که در کنار خیابان پارک شده بود، برخورد کرد. با اینکه شدت برخورد زیاد نبود، اما این رخداد در ابتدای فعالیت رسمی سرویس، تردیدهایی را درباره عملکرد و ایمنی سامانه هوش مصنوعی این خودروها ایجاد کرد.
چرا خودرو به مانع برخورد کرد؟ تحلیل فنی حادثه
برای درک بهتر مشکل، باید نگاهی دقیق‌تر به نحوه عملکرد سامانه خودران تسلا بیندازیم. تسلا برخلاف برخی رقبا، از حسگرهای لیدار یا رادار استفاده نمی‌کند و تنها متکی به مجموعه‌ای از دوربین‌ها و پردازش هوش مصنوعی است. همین انتخاب، باعث شده تا سیستم در شرایط نوری نامناسب یا محیط‌هایی با دید محدود، دقت کافی نداشته باشد.
در حادثه اخیر نیز، به نظر می‌رسد که خروج خودرو از کوچه‌ای تاریک بدون دید کافی نسبت به محیط اطراف باعث شد تا مسیر خودرو منحرف شده و به ماشین پارک‌شده برخورد کند. این در حالی است که در خودروهای شرکت‌هایی مانند Waymo، وجود حسگرهای ترکیبی می‌تواند چنین موانعی را بهتر شناسایی کند.
عملکرد ناظر انسانی در شرایط اضطراری
در مرحله‌ی آزمایشی سرویس رباتاکسی تسلا، حضور ناظر انسانی در خودرو الزامی است تا در مواقع ضروری کنترل را در دست بگیرد.
در این حادثه، ناظر انسانی بلافاصله پس از برخورد، کنترل خودرو را به‌دست گرفت و آن را از محل خارج کرد. خوشبختانه هیچ آسیب جدی به سرنشینان یا خودروها وارد نشد. با این حال، این اتفاق یادآوری می‌کند که سیستم‌های خودران هنوز به سطحی از بلوغ نرسیده‌اند که بتوانند به‌طور کامل و بدون نیاز به نظارت انسانی، ایمنی را تضمین کنند.
تجربه های عجیب دیگر کاربران از سرویس تسلا
گذشته از این تصادف، برخی کاربران و میهمانانی که تجربه استفاده از تاکسی رباتیک تسلا را داشته‌اند، از رفتارهای ناپایدار و غیرمنتظره‌ی آن خبر داده‌اند.
برخی گزارش‌ها شامل توقف‌های ناگهانی در نبود مانع، سردرگمی در مواجهه با چراغ‌های اضطراری، و حتی لحظاتی حرکت در لاین مخالف خیابان بوده‌اند. چنین رفتارهایی نه‌تنها نگران‌کننده‌اند، بلکه نشان می‌دهند که الگوریتم‌های تصمیم‌گیری این سامانه هنوز با خطاهایی روبه‌رو هستند که می‌توانند در شرایط واقعی خطرآفرین باشند.
مقایسه تسلا با سایر شرکت های فعال در حوزه خودروهای خودران
تسلا تنها بازیگر این میدان نیست و شرکت‌های دیگری مانند Waymo، Cruise و Zoox نیز به‌صورت جدی در حال توسعه فناوری‌های مشابه هستند.
برای نمونه، Waymo که زیرمجموعه‌ای از آلفابت (شرکت مادر گوگل) محسوب می‌شود، از ترکیب لیدار، رادار و دوربین بهره می‌برد. این سیستم چندحسگری، دید سه‌بعدی دقیقی از محیط ایجاد می‌کند که به شناسایی موانع کوچک یا با دید محدود کمک می‌کند. البته Waymo نیز بی‌اشتباه نبوده و سال گذشته یکی از خودروهایش در فونیکس با تیر چراغ برق برخورد کرد. همین موضوع باعث شد تا این شرکت ناوگان خود را به‌صورت داوطلبانه فراخوانی کند.
در آخرین به‌روزرسانی، Waymo هشدار داده بود که ممکن است خودروهایش در مواجهه با موانع کم‌دید مانند چراغ راهنما یا سطل زباله، دچار اشتباه شوند؛ مسئله‌ای که نشان می‌دهد حتی پیشرفته‌ترین سیستم‌ها هم هنوز جای بهبود دارند.
نتیجه گیری
فناوری خودروهای خودران بی‌تردید آینده صنعت حمل‌ونقل را دگرگون خواهد کرد، اما تا رسیدن به نقطه‌ی اطمینان کامل، مسیر طولانی و پرچالشی در پیش است. حادثه‌ی اخیر تاکسی رباتیک تسلا در آستین و تجربه‌های متنوع کاربران، نشان می‌دهند که هنوز باید دقت، قابلیت تشخیص و تصمیم‌گیری این سیستم‌ها ارتقاء یابد.
در نهایت، برای اینکه این خودروها بتوانند اعتماد عمومی را جلب کنند، نه‌تنها باید از نظر فنی ایمن‌تر شوند، بلکه باید تحت نظارت‌های دقیق قانونی و اخلاقی نیز قرار گیرند. آینده روشن است، اما باید با احتیاط به آن نزدیک شد.