در روزهای اخیر، هزاران کاربر ایرانی که از تلویزیون های هوشمند برندهای اسنوا و دوو استفاده می‌کنند، با یک اختلال بی‌سابقه مواجه شده‌اند. این مشکل، باعث خاموش شدن کامل دستگاه ها پس از دریافت یک به‌روزرسانی نرم افزاری شده است. هنوز دلیل قطعی این اختلال مشخص نیست و روایت های مختلفی از جمله حمله سایبری، مشکل فنی و اختلاف مالی با شرکت های خارجی در فضای عمومی مطرح شده‌اند.
موضوعی که ابتدا تصور می شد یک مشکل ساده فنی باشد، حالا به یک معمای چندوجهی تبدیل شده است. کاربران بسیاری در شبکه های اجتماعی گزارش داده اند که دستگاه هایشان به صورت ناگهانی از کار افتاده اند و دیگر روشن نمی‌شوند. این اختلال، نگرانی های گسترده ای را میان مصرف کنندگان ایجاد کرده است، به‌ویژه آن هایی که تلویزیون خود را به تازگی خریداری کرده‌اند یا هنوز تحت گارانتی هستند.
گزارش های اولیه کاربران؛ سیاهی ناگهانی صفحه و توقف عملکرد دستگاه
گزارش های مردمی منتشر شده در شبکه های اجتماعی اولین نشانه های بروز این مشکل را به نمایش گذاشتند. کاربران اظهار داشتند که پس از یک اعلان به‌روزرسانی، تلویزیون خاموش شده و دیگر امکان روشن شدن مجدد آن وجود ندارد.
در پلتفرم هایی مانند ایکس (توییتر سابق) و اینستاگرام، موجی از پیام ها درباره از کار افتادن تلویزیون های اسنوا و دوو به راه افتاد. عده ای اعلام کردند پس از اجرای خودکار به‌روزرسانی سیستم عامل، صفحه تلویزیون سیاه شده و هیچ پاسخی از دستگاه دریافت نمی‌شود. برخی نیز از مشاهده پیام خطا پیش از خاموشی خبر دادند. این گزارش ها باعث شد کاربران نگران شوند که شاید دستگاه هایشان قربانی یک بدافزار یا حمله سایبری شده اند.
روایت اول: هک و انتشار بدافزار؛ آیا تلویزیون های ایرانی هدف قرار گرفته اند؟
با بالا گرفتن موج نگرانی در میان کاربران، نخستین سناریویی که در فضای مجازی پررنگ شد، احتمال هک شدن دستگاه ها و نفوذ بدافزار به سیستم عامل آن ها بود. عده‌ای این اتفاق را نوعی حمله هدفمند علیه زیرساخت های دیجیتال مصرف کننده در ایران دانستند.
یکی از کاربران فعال در ایکس با نام سگارو این ماجرا را یک «اختلال گسترده و مشکوک» توصیف کرد و نوشت: «مشخص نیست دقیقاً چه اتفاقی افتاده، اما به نظر می‌رسد یا یک هک سازمان یافته بوده یا به‌روزرسانی معیوب سیستم عامل». نگرانی زمانی تشدید شد که تماس با خطوط پشتیبانی شرکت های ارائه دهنده خدمات گارانتی از جمله شماره ۱۶۹۹ بی نتیجه ماند و برخی اعلام کردند که حتی موفق به برقراری تماس هم نشده اند. این سکوت و نبود پاسخ‌گویی شفاف، زمینه ساز شکل‌گیری شایعات بیشتر شد.
روایت دوم: اختلاف مالی بین شرکت انتخاب و طرف چینی؛ آیا به روزرسانی ابزار فشار بوده است؟
در کنار فرضیه های سایبری، برخی منابع غیررسمی در شبکه های اجتماعی سناریوی دیگری را مطرح کردند که آن را بسیار محتمل تر می‌دانند: اختلاف مالی میان گروه صنعتی انتخاب (نماینده برندهای اسنوا و دوو در ایران) و یک شرکت چینی تامین کننده فناوری.
بر اساس ادعای کاربری به نام 1Behnam، این مسئله نه به هک و نه به نقص فنی ربط دارد، بلکه به یک مناقشه مالی میان شرکت ایرانی و طرف خارجی برمی‌گردد. طبق این روایت، شرکت چینی در واکنش به عدم پرداخت مطالباتش، اقدام به اعمال یک به‌روزرسانی اجباری کرده است که در عمل باعث از کار افتادن دستگاه ها در ایران شده است. در ادامه نیز ادعا شده که گروه انتخاب تلاش کرده با مسدودسازی سرورهای به‌روزرسانی مستقر در چین، جلوی این اقدام را بگیرد اما موفق به کسب مجوز یا همکاری وزارت ارتباطات نشده است. این احتمال وجود دارد که این اقدام بخشی از یک فشار اقتصادی باشد تا بدهی ها تسویه گردد.
پاسخ رسمی گروه انتخاب؛ «یک مشکل فنی» که به زودی برطرف می شود
پس از چند روز سکوت، گروه صنعتی انتخاب سرانجام در بیانیه ای به این ماجرا واکنش نشان داد. این گروه اعلام کرد مشکل ایجاد شده صرفاً یک مسئله فنی است که در حال بررسی و رفع آن هستند.
در اطلاعیه منتشر شده از سوی روابط عمومی گروه انتخاب آمده است: «اختلال پیش آمده در تلویزیون های هوشمند اسنوا و دوو، ناشی از یک ایراد فنی موقت است که تیم های فنی ما به طور جدی در حال پیگیری و رفع آن هستند. پیش بینی می شود این مسئله ظرف حداکثر ۲۴ ساعت آینده برطرف شود». در این بیانیه همچنین تاکید شده که جای نگرانی برای نرم افزار یا سخت افزار تلویزیون ها وجود ندارد و خدمات گارانتی فعال باقی خواهند ماند. با این حال، کاربران همچنان در انتظارند تا نتیجه نهایی مشخص شود.
توصیه های مهم به کاربران تلویزیون های اسنوا و دوو
در شرایطی که هنوز منشأ دقیق این اختلال مشخص نیست و احتمال بروز مجدد آن وجود دارد، برخی اقدامات احتیاطی می تواند مانع از آسیب بیشتر به دستگاه های فعال شود.
اگر شما یکی از کاربران تلویزیون های هوشمند اسنوا یا دوو هستید، توصیه می شود تا اطلاع ثانوی اتصال دستگاه خود به اینترنت را قطع کنید. به این ترتیب از دریافت خودکار به‌روزرسانی های احتمالی که ممکن است مشکل ساز باشند، جلوگیری خواهد شد. همچنین بهتر است از نصب هرگونه فایل ناشناس یا نرم افزار جانبی روی تلویزیون خودداری کرده و منتظر اطلاعیه های رسمی شرکت ارائه دهنده باشید. در صورت بروز مشکل، از تماس مکرر با خطوط پشتیبانی و ثبت گزارش در وب سایت های رسمی برند غافل نشوید.
جمع بندی
با گذشت چند روز از بروز این اختلال گسترده، هنوز مشخص نیست که علت اصلی از کار افتادن تلویزیون های هوشمند اسنوا و دوو دقیقاً چه بوده است. آنچه مسلم است، نبود شفافیت و پاسخ گویی سریع از سوی شرکت های ذی‌ربط باعث سردرگمی کاربران و شکل‌گیری گمانه زنی های متعدد شده است.
در حالی که شرکت انتخاب این ماجرا را یک مسئله فنی موقتی می داند، بسیاری از کارشناسان حوزه فناوری بر این باورند که احتمال وجود یک تنش مالی در سطح بین المللی را نمی توان نادیده گرفت. از سوی دیگر، برخی نشانه ها حاکی از ضعف امنیتی در زیرساخت های نرم افزاری این برندهاست. آنچه اهمیت دارد، شفاف سازی کامل ماجرا، اطلاع رسانی سریع و پیشگیرانه به کاربران، و اصلاح فرآیندهای پشتیبانی برای جلوگیری از تکرار چنین بحران هایی در آینده است.